Η αρθρόδεση της υπαστραγαλικής άρθρωσης είναι μια εξειδικευμένη ορθοπαιδική χειρουργική επέμβαση που χρησιμοποιείται για τη σύντηξη της άρθρωσης μεταξύ του οστού του αστραγάλου και του οστού της πτέρνας στο οπίσθιο τμήμα του ποδιού. Η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται κυρίως για την ανακούφιση από τον πόνο και το οίδημα ( πρήξιμο) που προκαλείται από την αρθρίτιδα και την υμενίτιδα εξαιτίας διαφόρων παθήσεων. Με την εξάλειψη της κίνησης στην υπαστραγαλική διάρθρωση, η αρθρόδεση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την κινητικότητα και την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Ενδείξεις για την επέμβαση

     Η άρθρωση της υπαστραγαλικής είναι μια ειδική άρθρωση-διάρθρωση, με μεγάλη εγγενή σταθερότητα και αντοχή σε φορτία. Η κίνηση της είναι μόνο μικρή πλάγια κλίση, ωστόσο είναι σημαντική στην συνολική κίνηση και προσαρμογή του ποδιού σε μη οριζόντιες επιφάνειες. Λόγω του μοναδικού σχήματος της, δεν υπάρχουν επεμβάσεις αντικατάστασης της όπως στο ισχίο, στο γόνατο και άλλες αρθρώσεις. Συνεπώς η μόνη λύση όταν η άρθρωση έχει σημαντική φθορά και δυσλειτουργεί σε βαθμό που επηρεάζει το πόδι και την βάδιση συνολικά είναι η κατάργησή της. Η κατάργησή της θα μειώσει ως ένα βαθμό την ικανότητα βάδισης σε ανώμαλες επιφάνειες αλλά θα βελτιώσει την συνολική λειτουργία του ποδιού στις άλλες δραστηριότητες.
Η αρθρόδεση της υπαστραγαλικής άρθρωσης συνιστάται σε ασθενείς με:
Μετατραυματική αρθρίτιδα: Βλάβη στην άρθρωση από προηγούμενους τραυματισμούς με κατάγματα πτέρνης, που προκαλεί χρόνιο πόνο και δυσκαμψία.
Ρευματοειδή αρθρίτιδα ή οστεοαρθρίτιδα: Εκφυλιστικές παθήσεις που οδηγούν σε έντονη φθορά και φλεγμονή της άρθρωσης, περιορίζουν την κίνηση και προκαλούν έντονο πόνο στην ορθοστασία και βάδιση ειδικά σε μη ομαλές επιφάνειες.
Συγγενή συνοστέωση ταρσού: Ανώμαλες οστικές συνδέσεις μεταξύ διαφόρων οστών στο μέσο και οπίσθιο πόδι που περιορίζουν την κίνηση και προκαλούν πόνο.
Σοβαρή πλατυποδία ή κοιλοποδία: Σημαντικού βαθμού πτώση ή ανύψωση της ποδικής καμάρας, οδηγώντας σε κακή ευθυγράμμιση του ποδιού με έντονη φθορά και συμπτωματολογία που δεν ανταποκρίνεται σε άλλες θεραπείες. Η αρθρόδεση εδώ συνήθως είναι τμήμα της τριπλής αρθρόδεσης για προχωρημένες βλάβες στο πόδι λόγω της υποκείμενης χρόνια δυσλειτουργίας.
Αποτυχημένες προηγούμενες θεραπευτικές παρεμβάσεις: Εάν οι προηγούμενες θεραπείες όπως ορθοτικά, παυσίπονα, ενέσεις με στεροειδή ή υαλουρονικό δεν έχουν ανακουφίσει τα συμπτώματα, η αρθρόδεση μπορεί να είναι η καλύτερη λύση.

Διαδικασία Χειρουργείου

     Η αρθρόδεση της υπαστραγαλικής άρθρωσης γίνεται συνήθως με γενική ή ραχιαία αναισθησία. Η επέμβαση μπορεί να γίνει με μικρές τομές ή ελάχιστα επεμβατικά, αρθροσκοπικά υποβοηθούμενη με πολύ μικρές τομές.  Το αισθητικό τμήμα έχει μικρή σημασία και οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές έχουν νόημα και ένδειξη όταν πρέπει να προστατευθεί το δέρμα και τα μαλακά μόρια απο εκτεταμένες βλάβες. Ο κατεστραμμένος χόνδρος που έχει απομείνει αφαιρείται και οι οστικές επιφάνειες προετοιμάζονται. Χρησιμοποιούνται ειδικά υλικά σταθεροποίησης, κοχλίες(βίδες) ή πλάκες ή άλλα μέσα σταθεροποίησης για να κρατήσουν τα οστά στη σωστή θέση τους μέχρι τα οστά να «ενωθούν» σε ένα ουσιαστικά οστό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να προστεθεί αυτόλογο (από τα οστά του ασθενή) οστικό μόσχευμα.
Συνήθως χρειάζεται νοσηλεία 1-2 ημερών, ενώ μετά το εξιτήριο θα χρειαστεί ανύψωση του ποδιού για αρκετές ώρες τις επόμενες 10 ημέρες.

Ανάρρωση και Αποκατάσταση

Αρχική επούλωση (6-8 Εβδομάδες): Ο ασθενής τοποθετείται σε γύψο ή ειδικό νάρθηκα και χρησιμοποιεί πατερίτσες για να αποφύγει την φόρτιση στο πόδι μέχρι την ικανοποιητική επούλωση. Λόγω της ακινητοποίησης θα ληφθεί αντιπηκτική αγωγή.
Ολοκλήρωση της αρθρόδεσης (2-6 Μήνες): Μετά από 6-8 εβδομάδες και ενώ η πλήρης επούλωση παρακολουθείται με ακτινογραφίες, ο ασθενής μπορεί να βαδίσει με απλά παπούτσια αλλά η φόρτιση του ποδιού επανεισάγεται σταδιακά υπό επίβλεψη. Θα υπάρξει ένα μικρό χρονικό διάστημα στην προσαρμογή εκ νέου της βάδισης.
Φυσικοθεραπεία: Μετεγχειρητικό πρόγραμμα για αποκατάσταση της κινητικότητας της δύναμης και της ισορροπίας.

Επιπλοκές

     Αν και η αρθρόδεση της υπαστραγαλικής έχει υψηλό ποσοστό επιτυχίας, πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν:
Καθυστερημένη ή μη συνένωση των οστών: Είναι διαπιστωμένο ότι παράγοντες όπως το κάπνισμα, αγγειακή ανεπάρκεια και κάποια φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν την ταχύτητα και την ποιότητα της πόρωσης στα κατάγματα, τις οστεοτομίες αλλά ειδικά στις αρθροδέσεις. Οι ασθενείς με τέτοιους παράγοντες πρέπει να τους διορθώσουν ενώ μερικές φορές η επέμβαση δεν θα διενεργηθεί λόγω του αυξημένου κινδύνου αυτής της επιπλοκής. Στην σπάνια περίπτωση όμως που θα συμβεί μπορεί να απαιτηθεί πρόσθετη χειρουργική επέμβαση σταθεροποίησης.
Λοίμωξη: Αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά, αλλά μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω θεραπεία.
Νευρική βλάβη: Μπορεί να προκαλέσει μούδιασμα ή πόνο συνήθως παροδικό.
Απώλεια κίνησης – αίσθηση δύσκαμπτου ποδιού:  Δεν αποτελεί πραγματική επιπλοκή αλλά συνέπεια της επέμβασης. Η άρθρωση καταργείται, συνεπώς η κινητικότητα της σταματά μόνιμα. Αυτό κάνει την βάδιση σε κεκλιμένες επιφάνειες και ανώμαλο έδαφος πιο δύσκολη αλλά χωρίς πόνο. Σε άτομα όμως με παθήσεις στα γόνατα ή στα ισχία αυτό μπορεί να προκαλέσει ενοχλήσεις σε αυτές τις αρθρώσεις. Στις υπόλοιπες δραστηριότητες ο πόνος σταματά και επιτρέπει ουσιαστικά μεγαλύτερη κινητικότητα.                       

Συμπέρασμα

      Η αρθρόδεση της υπαστραγαλικής άρθρωσης είναι μια αποτελεσματική λύση για ασθενείς με χρόνιο πόνο λόγω της δυσλειτουργίας της συγκεκριμένης άρθρωσης. Οι περισσότεροι ασθενείς είναι πολύ ευχαριστημένοι διότι βιώνουν σημαντική ανακούφιση από τον πόνο και βελτίωση της λειτουργικότητας, επιτρέποντάς τους να επιστρέψουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες και την βάδιση, ακόμη και τρέξιμο μικρών αποστάσεων, με ευκολία χωρίς συμπτώματα.